Her gün tükettiğimiz gıdaların değil kendisini, kabuğundan çekirdeğine kadar hiçbir parçasını çöpe göndermemek önemli. Bu noktada atıksız mutfak, daimi uygulaması zormuş gibi görünse de aslında alışkanlık haline getirildiğinde günlük yaşamın doğal ve zahmetsiz bir parçasına dönüşüyor.
Dünya, herkesi besleyecek kadar gıda üretiyor fakat her 9 kişiden biri kronik açlık çekiyor.
Dünyada Gıda Güvenliği ve Beslenme Durumu 2020 (SOFI 2020) raporuna göre 2019 yılında dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri güvenli, besleyici ve yeterli gıdaya erişemedi. Yaklaşık 690 milyon insan açlıkla mücadele ederken, bu şekilde artarsa, 2030’da bu sayının 840 milyonu aşacağı tahmin ediliyor. Her yıl dünya genelinde yaklaşık 1,3 milyar ton gıda ne yazık ki israf ediliyor. Bu da üretilen toplam gıdanın 3’te 1’ini ne yazık ki israf ettiğimizi gösteriyor. TÜİK verilerine göre ise ülkemizde yılda 1,7 milyar ekmek ve 18 milyon ton meyve ve sebze çöpe gidiyor. Üstelik tüm atıkların çarpan etkisi ile dünyaya maliyeti büyük. Örneğin tek 1 elmanın çöpe gitmesi, yaklaşık 85 litre suyu israf etmek demek. 1 bardak kahve için 140 litre su gerekiyor. Yani yaptınız bir kahve yarısını içtiniz yarısını döktünüz; 70 litre suyu da boşa akıttınız demek. Tek 1 yumurtanın üretimi için 135 litre su gerekiyor.
Tüm bu veriler ışığında, atıksız mutfak prensibinin bireysel olarak benimsenmesi ve evlerde olması yeterli değil. Başta kafe ve restoranlarda, otellerde, kurum/kuruluş yemekhanelerinde olmak üzere her yerde atıksız mutfak prensibinin uygulanması gerekiyor. Bu konuda danışmanlık alan ve başarılı olan birçok örnek marka var.
Atıksız mutfak için temel prensip ihtiyaç oranında satın almak, ölçülü tüketmek, gıdayı israf etmemek, mutfakta sıfıra yakın hatta mümkünse sıfır çöp çıkarmak.
Streç film, yağlı kağıt, kürdan, kağıt peçete, kağıt havlu, pipet gibi tek kullanımlık ürünlerden vazgeçip; aynı işleve sahip uzun ömürlü ürünleri tercih ederek atık miktarınızı önemli ölçüde azaltabilirsiniz.
Meyve çekirdeklerini bir kapta biriktirerek, uygun yerlerde doğaya bırakabilirsiniz.
Yumurta kabuğu, yumurta kartonu, çay ve kahve posası, gıda artıkları gibi birçok şeyi kompost yapabilirsiniz.
Atık yağları bir şişede/kavanozda biriktirerek geri dönüşüm noktalarına bırakabilirsiniz. Yerel yönetimler bu konuda aktif hatta bazı zincir marketler bile topluyor.
Doğada çözünmeyen ve sağlıksız plastik süngerler, fırçalar, mutfak bezleri yerine kabak lifi, ahşap fırça gibi doğal alternatifleri tercih edebilirsiniz. Bu sayede kullanım ömrünü tamamladıklarında doğaya zarar vermeden çözünürler.
Tüketemediğiniz gıdaları bozulmadan buzluğa alabilir, uygun koşullarda saklayarak daha sonra kullanabilirsiniz.
Streç film, yağlı kağıt, kürdan, kağıt peçete, kağıt havlu, pipet gibi tek kullanımlık ürünlerden vazgeçip; aynı işleve sahip uzun ömürlü ürünleri tercih ederek atık miktarınızı önemli ölçüde azaltabilirsiniz.
Meyve çekirdeklerini bir kapta biriktirerek, uygun yerlerde doğaya bırakabilirsiniz.
Yumurta kabuğu, yumurta kartonu, çay ve kahve posası, gıda artıkları gibi birçok şeyi kompost yapabilirsiniz.
Atık yağları bir şişede/kavanozda biriktirerek geri dönüşüm noktalarına bırakabilirsiniz. Yerel yönetimler bu konuda aktif hatta bazı zincir marketler bile topluyor.
Doğada çözünmeyen ve sağlıksız plastik süngerler, fırçalar, mutfak bezleri yerine kabak lifi, ahşap fırça gibi doğal alternatifleri tercih edebilirsiniz. Bu sayede kullanım ömrünü tamamladıklarında doğaya zarar vermeden çözünürler.
Tüketemediğiniz gıdaları bozulmadan buzluğa alabilir, uygun koşullarda saklayarak daha sonra kullanabilirsiniz.
Artan yemekleri yeni bir tarife dönüştürebilir; bayat ekmekten çorba kıtırı, pizza, galeta unu gibi birçok yeni lezzet çıkarabilirsiniz. Size ilham ve fikir verecek atıksız mutfak tarifleri için Dilara Koçak YouTube kanalını ziyaret edebilirsiniz.