Parkinson hastalığı beyinde hareketlerden sorumlu olan hücrelerin bir bölümünün hasara uğraması ve/veya eksilmesi, sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Üst beyin sapında yer alan substansiya nigra hücrelerinin azalmasından ileri gelir. Bu hücreler “dopamin” adı verilen kimyasal bir madde salgılar. Dopamin, bilgileri bir sinir hücresinden diğerine gönderir. Bu hücreler hasara uğrarsa dopamin salgılayıp depolayamazlar ve sonuç olarak dopamin eksikliği oluşur. Bu eksiklik % 80 gibi ciddi boyutta olduğunda, hareket ve denge işlevleri etkilenerek Parkinson hastalığı belirtileri ortaya çıkar.
Bu hastalık, genelde 55 yaş civarında görülmektedir, fakat nadir de olsa erken yaşlarda da görülebilmektedir. Ancak 20 ile 40 yaşları arasında görülme sıklığı, parkinsonlu hastalarının tümüne bakıldığında sadece % 5 ila 10 oranında olarak bildiriliyor. Erkekler de kadınlara oranla daha sık görülüyor.
Sık görülen belirtileri; ellerde titreme, hareketlerde yavaşlama ve uyuşukluk, donuk bir yüz ifadesi, monoton konuşma, ağızdan salya sızması, yutkunma güçlüğü, halsizlik, yorgunluktur. Hastalık yavaş ilerler ve kişinin yaşam kalitesini düşürür. Titreme Parkinsonlu hastalarının yaklaşık olarak %80’inde görülür. Ellerin dışında kollar, ayaklar, çene ve dudakta da titreme olabilir.
Tedavide kullanılan ilaçlar kadar fizyoterapi, psikoterapi, dengeli beslenme ve düzenli yaşam da önemlidir.
Beslenme önerileri
- Düzenli ve dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir.
- 2-3 saat aralıklarla beslenilmeli ve aşırı yemekten kaçınılmalıdır.
- Kabızlığa karşı günlük yeterli lif (25-30 gr)alınmalı ve bol su tüketilmelidir.
- Kilo alımından kaçınılmalıdır. Yavaşlamış olan beden hareketlerini daha da ağırlaştırabilir.
- Genelde ileri yaş hastalığı olduğu için, yaklaşık altı ayda bir kanda lipid ve kolesterol düzeyleri dahil olmak üzere “check-up” yapılmalıdır.
- Gündüz yemeklerin protein değeri düşük, akşamkilerin yüksek olmalıdır.
- Antioksidanların hastalığın seyrini yavaşlattıkları gözlenmiştir. Bu nedenle günlük diyette taze ve çeşitli renklerde sebze ve meyve tüketilmelidir. Ancak ilaç kalıntısı riskinden dolayı iyice yıkanmalıdır.
- Araştırmalar E vitamininin Parkinson hastalığının etkilerini azalttığı görülmüştür. Kaynakları; koyu yeşil yapraklı sebzeler, yağlı tohumlar (ceviz, fındık gibi), buğdaydır.
- Çoklu doymamış n-6 grubu yağ asitlerinden zengin bitkisel sıvı yağlar yerine zeytin yağı kullanılmalıdır.
